Samenvatting
Jurjen Siebeling brengt voor het herstel van
zijn gezondheid enige tijd door op een sinds jaren onbewoond landgoed, dat
eigendom is van zijn vrouw Rina. Hij zwerft door het lege, vervallen huis en
het verwilderde bos en raakt diep onder de indruk van de sfeer, die in zekere
zin gevaarlijk is. In deze omgeving maakt Jurjen een geestelijke en emotionele
crisis door. Hij ziet zijn eigen problemen, zijn niet-bevredigend huwelijk met
Rina, onder ogen en komt tot een beslissing – een keuze, die voortaan zijn
levenshouding zal bepalen.
De
auteur: Hella S. Haasse
Hélène Serafia (Hella) Haasse (Batavia, 2 februari 1918 - Amsterdam, 29
september 2011) was een Nederlandse schrijfster, met als bekende
titels onder andere Oeroeg (novelle, 1948), Het woud
der verwachting (roman, 1949) en Heren van de Thee (roman,
1992). In 1983 werd haar de P.C. Hooft-prijs toegekend en in 2004
de Prijs der Nederlandse Letteren. Zij was een van de eerste Nederlandse
schrijvers die hun werk in het buitenland actief onder de aandacht brachten en
behoort tot de in het buitenland meest gelezen Nederlandse schrijvers.
Haasse was een dochter van Willem
Hendrik Haasse, die boeken schreef onder het pseudoniem W.H. van
Eemlandt, en de concertpianiste Katharina
Diehm Winzenhöhler.
Haasse volgde na een tweejarig verblijf (1920-1921) in Nederland de
kleuterschool en katholieke lagere school in Soerabaja, Nederlands-Indië. In 1924 keerde zij terug naar
Europa omdat haar moeder opgenomen werd in een sanatorium in Davos. Haasse woonde
achtereenvolgens bij haar oma in Heemstede en in een kinderpension
in Baarn.
In 1928 keerde de familie terug naar Nederlands-Indië, waar Haasse haar middelbare
school doorliep. Daarna verhuisde zij in 1938 naar Nederland om Scandinavische
taal- en letterkunde te gaan studeren. In 1941 stopte Haasse met haar studie en
begon ze met een opleiding aan de Amsterdamse Toneelschool. Op 18 februari 1944
trouwde ze met Jan van Lelyveld (1918-2008),
die ze in 1939 had leren kennen bij Propria Cures en
beëindigde haar toneelcarrière. Wel bleef ze cabaretteksten schrijven, onder
andere voor Wim Sonneveld. Haasse en Van Lelyveld kregen
tussen 1944 en 1951 drie dochters. De oudste, Chrisje, overleed in 1947. In
1981 verhuisde Haasse met haar man naar Frankrijk.
De laatste jaren van haar leven woonde Hella Haasse te Amsterdam, waar zij na
een kort ziekbed overleed op donderdag 29 september 2011 op de leeftijd van 93
jaar.
Gezaghebbende
recensie
Diep verborgen in de bossen ligt het
landhuis Breskel, of, zoals hoofdpersoon Jurjen Siebeling schrijft: 'Het huis
ligt verborgen in de schemering der bossen, zoals een schelp ligt op de bodem
van de oceaan.' Dit is de geboortegrond van Elin Breskel, de moeder van Jurjens
vrouw Rina. Vanwege overspannenheid is Jurjen een aantal dagen ertussenuit
waarbij hij het oude, verwaarloosde huis bezoekt. Te midden van de bossen
waarin de tijd lijkt te zijn stilgezet, wordt hij gefascineerd door het huis en
de vroegere bewoners: Elin en haar ouders. Zijn vrouw Rina heeft hen nooit
gekend. Wie was Elin? Al na zijn eerste bezoek aan Breskel ontmoet hij
Meinderts, een plaatselijke huisarts die van hem wil weten of hij van plan is
Breskel te verkopen.
Meinderts wordt geobsedeerd door Breskel, en met name
door de vrouw die er eens woonde en die volgens hem zelfmoord pleegde. Elin was
zijn grote liefde, maar zij was onbereikbaar voor hem. Uiteindelijk trouwde ze
een ander. Uit dat huwelijk werd Rina geboren. Wat Meinderts vertelt, spiegelt
Jurjen Siebeling aan zijn eigen vrouw en hun onderlinge verhouding. Jurjen
schrijft het op in een brief aan Rina en in het dagboek dat hij bijhoudt. Wat
dreef Elin eigenlijk tot zelfmoord? En waarom onderstreepte ze in een brief
telkens het woord vrijheid? Gaandeweg ontdekt hij wat er jaren geleden is
gebeurd, en waarom zijn vrouw Rina haar eigen moeder en hij zijn schoonouders
nooit heeft gekend.
De verborgen bron is
geschreven in de beeldende, haast poëtische stijl van Hella S. Haasse. Vooral
de natuurbeschrijvingen zijn fraai en sfeervol: 'Tussen de donkere struiken
rijzen de bomen van het bos omhoog, zij houden hun dichte bladerschermen voor
de hemel gespreid. In die doolhof van glimmend zwartgroen gebladerte heerst vrijwel
eeuwig schemer; ook bij heldere hemel dringt weinig zonlicht door tot in de
schuilhoeken onder het loof. Dan beven er gulden plekken op de bodem, spinrag
glanst gedurende enkele ogenblikken tegen een achtergrond van duisternis.' Zo'n
beschrijving roept onmiddellijk een beeld op van een ongerept woud, ver van de
menselijke beschaving.
Het mysterie van Breskel is fascinerend. Haasse vult
de pagina's van dit boek ook met lange overdenkingen van Jurjen over zijn leven
met Rina, die een vreemde voor hem is, en de verhouding tussen haar moeder en
Meinderts. Soms wordt de schrijfster daarin onnavolgbaar. Het verhaal wordt
stroperig en de spanning stagneert. Niettemin is De verborgen bron een
zeer boeiend boek. De sfeer rond Breskel - het ondoorgrondelijke bos en een
ondoorgrondelijke familie - is mysterieus en het is in die sfeer waarin Haasse
als geen ander uitblinkt.
Eigen recensie
Hella S. Haasse heeft het voor elkaar gekregen een
boek te schrijven met een cliché thema, namelijk huwelijksproblemen, wat toch
heel bijzonder en uniek is. Dit komt door alles rondom het thema: het speelt
zich af in een oud huis in een bos en er komt een grote zoektocht bij kijken. Het
lezen ging gemakkelijk: er was geen moment dat mijn gedachten afdwaalden of dat
ik wilde stoppen met lezen. Dit kwam denk ik voornamelijk doordat ik geboeid
was door het mysterie rondom Elin Breskel. Er hangt een mysterieuze sfeer in
het verhaal en ik denk ook dat dat mijn interesse wekte. Haasse haar
schrijfstijl in dit boek is opmerkelijk: zoals in vele andere recensies
vernoemd schrijft ze in een soort beeldende stijl. Een voorbeeld hiervan is: 'Tussen
de donkere struiken rijzen de bomen van het bos omhoog, zij houden hun dichte
bladerschermen voor de hemel gespreid. In die doolhof van glimmend zwartgroen
gebladerte heerst vrijwel eeuwig schemer; ook bij heldere hemel dringt weinig
zonlicht door tot in de schuilhoeken onder het loof. Dan beven er gulden
plekken op de bodem, spinrag glanst gedurende enkele ogenblikken tegen een
achtergrond van duisternis.' Deze schrijfstijl
zorgt ervoor dat je je heel verbonden voelt met het verhaal, dat je zelf
Jurjen Siebeling bent en er middenin zit.
Jurjen Siebeling brengt voor het herstel van zijn gezondheid enige tijd door op een sinds jaren onbewoond landgoed, dat eigendom is van zijn vrouw Rina. Hij zwerft door het lege, vervallen huis en het verwilderde bos en raakt diep onder de indruk van de sfeer, die in zekere zin gevaarlijk is. In deze omgeving maakt Jurjen een geestelijke en emotionele crisis door. Hij ziet zijn eigen problemen, zijn niet-bevredigend huwelijk met Rina, onder ogen en komt tot een beslissing – een keuze, die voortaan zijn levenshouding zal bepalen.
Hélène Serafia (Hella) Haasse (Batavia, 2 februari 1918 - Amsterdam, 29 september 2011) was een Nederlandse schrijfster, met als bekende titels onder andere Oeroeg (novelle, 1948), Het woud der verwachting (roman, 1949) en Heren van de Thee (roman, 1992). In 1983 werd haar de P.C. Hooft-prijs toegekend en in 2004 de Prijs der Nederlandse Letteren. Zij was een van de eerste Nederlandse schrijvers die hun werk in het buitenland actief onder de aandacht brachten en behoort tot de in het buitenland meest gelezen Nederlandse schrijvers.
Haasse was een dochter van Willem Hendrik Haasse, die boeken schreef onder het pseudoniem W.H. van Eemlandt, en de concertpianiste Katharina Diehm Winzenhöhler.
Haasse volgde na een tweejarig verblijf (1920-1921) in Nederland de kleuterschool en katholieke lagere school in Soerabaja, Nederlands-Indië. In 1924 keerde zij terug naar Europa omdat haar moeder opgenomen werd in een sanatorium in Davos. Haasse woonde achtereenvolgens bij haar oma in Heemstede en in een kinderpension in Baarn. In 1928 keerde de familie terug naar Nederlands-Indië, waar Haasse haar middelbare school doorliep. Daarna verhuisde zij in 1938 naar Nederland om Scandinavische taal- en letterkunde te gaan studeren. In 1941 stopte Haasse met haar studie en begon ze met een opleiding aan de Amsterdamse Toneelschool. Op 18 februari 1944 trouwde ze met Jan van Lelyveld (1918-2008), die ze in 1939 had leren kennen bij Propria Cures en beëindigde haar toneelcarrière. Wel bleef ze cabaretteksten schrijven, onder andere voor Wim Sonneveld. Haasse en Van Lelyveld kregen tussen 1944 en 1951 drie dochters. De oudste, Chrisje, overleed in 1947. In 1981 verhuisde Haasse met haar man naar Frankrijk.
De laatste jaren van haar leven woonde Hella Haasse te Amsterdam, waar zij na een kort ziekbed overleed op donderdag 29 september 2011 op de leeftijd van 93 jaar.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten